Ҳуқуқий маслаҳат - бепул, тезкор, ҳаммага!
Болалар интернет хавфсизлиги: ота-оналар билиши керак бўлган 5 та ҳолат
- 74 марта ўқилди
Бугунги кунда болалар интернетдан таълим, ўйин, мулоқот ва кўнгилочар мақсадларда фаол фойдаланмоқда. Аммо интернет имкониятлар билан бирга хавфларни ҳам олиб келади. Қуйида ота-оналар болаларини ҳимоя қилиш учун билиши зарур бўлган 5 муҳим жиҳатни келтирамиз.
1. Ҳар бир қурилмада назорат режими бўлиши керак
Телефон, планшет ёки компьютер болага топширилган бўлса, уларда албатта ота-она назорати (Parental Control) функцияси ёқилган бўлиши лозим. Бу орқали ота-она:
▪️ кирилаётган сайтларни чеклаши,
▪️ иловаларни ўрнатишга рухсат бериши ёки тақиқлаши,
▪️ ҳар куни фойдаланиш вақтини белгилаши мумкин.
2. Ижтимоий тармоқлардаги таҳдидлар реал хавф туғдиради
Барча машҳур платформалар — YouTube, TikTok, Instagram — ёш болалар учун бегона контент манбаи бўлиши мумкин. Жумладан:
▪️ катталарга мўлжалланган видео ва тасвирлар;
▪️ зарарли “трендлар” ёки хунук чақириқлар;
▪️ бегона шахсларнинг ёзувлари ёки таҳдидли хабарлар.
Ота-оналар боланинг аккаунтларини очиқ эмас, хусусий (private) режимда юритишини назорат қилиши керак.
3. Шахсий маълумотлар ошкор қилинмаслиги керак
Бола ҳеч қачон қуйидаги маълумотларни интернетда ёзмаслиги лозим:
▪️ исм-шариф;
▪️ манзили;
▪️ мактаби ёки синфи;
▪️ телефон рақами;
▪️ ота-онасининг даромади ёки ишлайдиган жойи.
Бу маълумотлар жиноятчилар учун энг қиммат нарса — уларни алдаш, дўст бўлиш, фирибгарлик қилиш ёки ҳатто реал ҳаётда таъқиб қилиш учун ишлатилиши мумкин.
4. Интернетдаги зўравонлик – кибербуллинг ҳақида огоҳлантиринг
Баъзан болалар ўзаро интернетда камситиш, масхара қилиш, таҳдид қилиш ҳолатларига дуч келишади. Бу — кибербуллинг дейилади. Унинг оқибатлари:
▪️ руҳий тушкунлик;
▪️ ўзини қадрсиз ҳис қилиш;
▪️ мактабга боришни истамаслик;
▪️ ёпиқ ва ғамгин ҳолатга тушиш.
Ота-она боласи билан доимий мулоқотда бўлиши, унинг кайфиятидаги ўзгаришларга эътибор қилиши зарур.
5. Интернетдан фойдаланувчи бола ҳам ўзига жавобгар бўлиши керак
Болаларга кичик ёшдан бошлаб қуйидагиларни ўргатиш керак:
▪️ фақат таниш одамлар билан мулоқот қилиш;
▪️ номаълум ҳаволаларга кирмаслик;
▪️ зарарли контент ҳақида зудлик билан ота-онага хабар бериш.
Бу эса ахборот маданияти ва рақамли саводхонлик асосларини шакллантиради.
Интернет – бу билим манбаи, аммо айни пайтда нотўғри ишлатилса, хавф манбаи ҳам бўлиши мумкин. Ҳар бир ота-она ўз фарзандининг онлайн ҳаётини бефарқ кузатмаслиги керак.
Шуни унутманг, Сиз фарзандингизнинг ҳақиқий ҳимоячисисиз – уни виртуал таҳдидлардан ҳам асраш сизнинг зиммангизда.
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/ijtimoiy.png)
/2222.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/13.png)
/11.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/2.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/9.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/Informatization%202.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/19.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/vatandoshlar%2012.png)
/gender.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/12.png)
/4.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/vatandoshlar%2010.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/saldatkui.png)
/vote%202%20%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%8F.png)
/6.png)
/3.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/8.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/transport.png){kind=spacer}
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/Green_Right_Arrow_Transparent_PNG_Clip_Art_Image.png){kind=spacer}
/Tamojni.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/17.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/7.png)
/construction.png)
/YXk.png)
/%D0%91%D0%B5%D0%B7%D1%8B%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9-1.png)
/travl%203.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/14.png)
/tree.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/Sport_madad.png)
/Informatization.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/5.png)
