Ҳуқуқий маслаҳат - бепул, тезкор, ҳаммага!
Қарз шартномасининг ўзига хос хусусиятлари
- 13 марта ўқилди
Қарз шартномасининг ўзига хос ҳуқуқий белгилари ва бошқа битимлардан фарқли жиҳатлари мавжуд.
Биринчидан, қарз шартномаси реал шартномадир. Чунки тарафлар ўртасида ҳуқуқ ва бурчлар шартнома предмети бўлган пул ёки ашёнинг топширилиши вақтидан эътиборан вужудга келади ва шартнома ҳам пул топширилган вақтдан кучга киради.
Яъни бундай шартнома тарафлар ўртасида имзоланган вақтда эмас, балки пул маблағи ёки ашё бир шахсдан иккинчи шахсга топширилган пайтда тузилган ҳисобланади.
Иккинчидан, қарз бир томонлама шартномалар сирасига киради.
Шартнома юзасидан қарз берувчи ҳуқуқлар олса, қарз олувчида бурчлар вужудга келади.
Учинчидан, қарз шартномаси икки тарафлама битимдир. Агар фуқаролар ўртасида бу қарзнинг суммаси энг кам иш ҳақининг ўн бароваридан ортиқ бўлса, оддий ёзма шаклида тузилиши, шартномадаги тарафлардан бири юридик шахс бўлганида эса, қарз суммасидан қатъи назар, ёзма шаклда тузилиши шарт.
Қарз шартномасининг ёзма шаклига риоя қилмаслик унинг ҳақиқий эмаслигига олиб келмайди. Лекин тарафлар ўртасида қарз бўйича низо келиб чиқса, унинг тузилгани ва бажарилганини гувоҳлар орқали тасдиқлаш ҳуқуқидан махрум қилади.
Тўртинчидан, агар қонун ёки қарз шартномасида бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, қарз берувчи қарз олувчидан қарз суммасига шартномада белгиланган миқдор ва тартибда фоизлар олиш ҳуқуқига эга бўлади. Тарафлар қарз шартномасини тузаётган вақтда шартнома бўйича фоизларни ҳам ўзаро келишув асосида белгилаб олишга ҳақлидир.
Қарз шартномасида фоиз белгиланмаганлиги қарз берувчини фоизларни ҳам қўшган ҳолда қарзни қайтаришни талаб қилиш ҳуқуқидан маҳрум қилмайди. Агар қарз олувчи қарз берувчининг пул маблағини белгиланган вақтда қайтармаса ва шартномада фоиз тўлаш назарда тутилмаган бўлса, Фуқаролик кодексининг 327-моддаси талабига кўра, қарздор қарз берувчи яшаётган жойда, агар қарз берувчи юридик шахс бўлса, у жойлашган ерда мавжуд банк фоиз ставкалари асосида белгиланган фоизларни тўлашга мажбур.
Бешинчидан, агар қарз шартномаси бўйича қарз олувчига турга хос аломатлари билан белгиланган ашёлар топширилса, уларнинг миқдори ва шакли шартномада кўзда тутилган ҳолларда фоиз тўланиши керак. Агар олинган ашё учун фоизларни тўлаш тартиби ва муддати кўрсатилмаган бўлса, шартномада ашёни қайтариш назарда тутилган тартиб ва муддатда фоизлар ҳам тўланиши лозим.
Буларни баён этишдан кўзланган мақсад шуки, ҳаётда қонун талабига қатъий риоя этиш турли нохуш ҳолатлар, низоларнинг олдини олишини таъкидлашдан иборатдир.
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/ijtimoiy.png)
/2222.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/13.png)
/11.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/2.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/9.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/Informatization%202.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/19.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/vatandoshlar%2012.png)
/gender.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/12.png)
/4.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/vatandoshlar%2010.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/saldatkui.png)
/vote%202%20%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%8F.png)
/6.png)
/3.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/8.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/transport.png){kind=spacer}
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/Green_Right_Arrow_Transparent_PNG_Clip_Art_Image.png){kind=spacer}
/Tamojni.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/17.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/7.png)
/construction.png)
/YXk.png)
/%D0%91%D0%B5%D0%B7%D1%8B%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9-1.png)
/travl%203.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/14.png)
/tree.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/Sport_madad.png)
/Informatization.png)
/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F%20%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%20(3)/5.png)
